Αρκετό καιρό με απασχολούσε το γεγονός, για το πώς θα αποτυπώσω στο χαρτί κάποιες σκέψεις μου, κυρίως για τις Μελαμπιανές παρέες, που είχα την τύχη να γνωρίσω και να συμμετάσχω, σε πολλές δε απ’ αυτές συνεχίζω να συμμετέχω μέχρι και σήμερα. Θα μπορούσα να γράψω πολλές σελίδες, όμως για να μην γίνω κουραστικός, θα προσπαθήσω να είμαι πολύ συνοπτικός. Θα ξεκινήσω με μια σύντομη προσωπική αναδρομή στο παρελθόν αναφέροντας κατ’ αρχήν τους λόγους που με συνδέουν με τις Μέλαμπες, αν και σε πολλούς είναι γνωστοί.
Μικρό παιδί άκουγα τη μάνα μου που έλεγε για τους Τέσσερις Μάρτυρες : «Αυτοί παιδί μου ήτονε καλά συγγενείς μας». Από σχετική έρευνα, που από πολλών ετών πραγματοποίησα, διαπίστωσα ότι, πράγματι κάποιος απόγονος του εκ των Τεσσάρων Μαρτύρων Αγγελή, με το επώνυμο Παπαδογιάννης, ήρθε και εγκαταστάθηκε στον Άη Γιάννη Αμαρίου και προς τιμήν του συγγενού του Αγίου πρωτοστάτησε και ανηγέρθη, ο πρώτος Ιερός Ναός αποκλειστικά στη μνήμη τους, ο οποίος διασώζεται στο κέντρο του χωριού : «Ο ναός ούτος ανακαινίσθη Απριλίου 12 έτος 1893», αναφέρει σχετική επιγραφή.
Αναζητώντας γενεαλογικά τη ρίζα μου προκύπτει ότι, ο παππούς Μιχάλης Φωτάκης (Μελαμπιανομιχελής) είχε καταγωγή τις Μέλαμπες, παντρεύτηκε στο Αποδούλου όπου γενήθηκε ο πατέρας μου Μανώλης, ο οποίος παντρεύτηκε και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Άη Γιάννη. Συγγενείς μας στις Μέλαμπες ο Ιπποκράτης Φωτάκης, ο οποίος ερχόταν συχνά στον Άη Γιάννη και πάντα διανυκτέρευε στο σπίτι μας, καθώς και ο γιός του Αλέξης.
Μελαμπιανές παρέες ερχόταν από παλιά στον Άη Γιάννη. Ηλίας Τυροκομάκης-Γιώργης Βουλγαράκης (Ψιμάκι) με το φορτηγό γεμάτο Μελαμπιανούς μερακλήδες, μεταξύ των οποίων και ο Αντρέας Βεργαδής (της Μαριγώς), που η μάνα του ήταν από τον Άη Γιάννη, το γένος Μπριλλάκη.
Νεολαίος, ελεύθερος, διέμεινα (1970-1975) στο Ηράκλειο, όπου αναπτύχθηκε αδερφική φιλία με Κώστα Φωτάκη και Αντρέα Βεργαδή (το τρίο όπως λέγανε τότε), βασικός πυρήνας για όμορφες ανεπανάληπτες παρέες με όλους σχεδόν τους Μελαμπιανούς που διέμεναν τότε στο Ηράκλειο, τους οποίους δεν θα ονοματίσω, γιατί σίγουρα κάποιους θα ξεχάσω. (Φ 1) Παρέες αξέχαστες που έχουνε μείνει βαθειά χαραγμένες στη μνήμη μου και πολλές φορές τις νοσταλγώ αφάνταστα. Παρέες μερακλίδικες, με μια λύρα μόνιμα στο μπορμπαγκάζ του αυτοκινήτου μου, με αυθόρμητες επισκέψεις (Σταύρος-Κωστής-Αντρέας) σε όλα τα σπίθια των Μελαμπιανών του Ηρακλείου, που μας περίμεναν, πως και πως, να συνδιασκεδάσομε. Πιστεύω πως κάποια δύναμη τόσο εμένα όσο και τον Κωστή Φωτάκη μας έσπρωχνε στις Μέλαμπες, στον τόπο καταγωγής μας, των Φωτάκιδων. Λέω πολλές φορές πως τα καλύτερά μου χρόνια επέρασα τότες.
Και το αποκορύφωμα της Μελαμπιανής παρέας γινόταν στις Μέλαμπες τόσο σε προσωπικές κοινωνικές εκδηλώσεις (γάμοι, βαφτίσια κ.ά), όπου είμασταν πάντα προσκαλεσμένοι, όσο και στις μόνιμες γιορτινές εκδηλώσεις. Είχα την τύχη να γνωριστώ, να συνταυτιστώ και να κάμω παρέα με όλη την λεγόμενη παλιά φρουρά των Μελαμπιανών μερακλήδων, αυτών των υπέροχων ανθρώπων και ξεχωριστών τραγουδιστάδων, οι οποίοι πιστεύω πως αποτελούν και σήμερα πρότυπα για οποιαδήποτε Μελαμπιανή παρέα. Ιδιαίτερες φωνές που κάθε μια είχε το δικό της ηχόχρωμα, σπάνιο και ξεχωριστό. Δυστυχώς δεν καταγράφηκαν τότε, όπως έπρεπε και όπως άξιζε. Το κενό αυτό φάνηκε περισσότερο όταν άρχισαν να φεύγουν ένας-ένας από τη ζωή και κυρίως με το φευγιό του Αντρέα, που δυστυχώς έφυγε πολύ νωρίς. Μια ιστορική καταγραφή σε CD και DVD, μιας παρέας με όλους σχεδόν τους παλιούς τραγουδιστάδες, με τα μέσα της εποχής (1987), από τους αγαπητούς Νίκο και Θοδωρή Τρουλλινό του Ηλία, το οποίο κυκλοφόρησε μετά από 20 και πλέον χρόνια, είναι αναρτημένο ήδη και στο διαδίκτυο. Θερμά συγχαρητήρια στο Νίκο και Θοδωρή, για την καταγραφή, διάσωση και επεξεργασία αυτού του υλικού, έστω και καθυστερημένα. Παρά την όχι καλή λήψη, έχει ιδιαίτερη συναισθηματική σημασία και αξία γιατί όπως προανέφερα συμμετέχει όλη η παλιά μερακλήδικη φρουρά των Μελάμπων, εκτός από τον Μανώλη Τρουλλινό (Πεζομανώλη) γιατί είχε σπάσει το χέρι του. Για την ιστορία αναφέρω ότι, η παρέα αυτή οργανώθηκε και συντελέστηκε ημέρα Παρασκευή 21 Αυγούστου 1987, στην οποία κληθήκαμε με τον Κώστα Φωτάκη (λύρα), χωρίς κανένα ιδιαίτερο λόγο, αλλά αποκλειστικά και μόνο για παρέα. Έμεινε πράγματι ιστορική και ανεπανάληπτη, γιατί αφενός μεν συμμετείχαν σ’ αυτή όλοι οι παλιοί, αφετέρου δε υπήρχε από όλους τους συμμετέχοντες ένα ιδιαίτερο κέφι. Θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή που συμμετείχα σ’ αυτή τη όμορφη παρέα. Δεν μπορώ να μην αναφέρω τα ονόματα και βέβαια με τον κίνδυνο κάποιον να ξεχάσω, παρά τη θέλησή μου : Γιάννης Βεργαδής (Ψαρομούστακος)-Γιώργης Τρουλλινός (Πεζάκι)-Νικολής Μαμαλάκης (Μαμαλονικολής)-Χρήστος Παπαδογιάννης (Στρατάκι)-Βαγγέλης Τζανακάκης (Τζανακοβαγγέλης)-Γιάννης Χαχαριδάκης (καθηγητής)-Γιώργης Δουκάκης (Ντουκογιώργης)-Νίκος Γιαννακάκης-Γιώργης και Αλέξης Μελιδονιώτης-Κωστής Μαργαρίτης. (Φ 2-3-4) Συμμετείχαν επίσης σ’ αυτή την διαλεχτή παρέα οι : Ζαχαρίας Αυγουστάκης (λαγούτο)-Γιώργης και Νίκος Τσουρδαλάκης (λαγούτα), Γιώργης Μαρκάκης-Κωστής Νοδαράκης-Βαγγέλης Ψιλάκης-Νίκος και Θοδωρής Τρουλλινός και άλλοι. Στη λύρα συνεχώς ο ακούραστος Κωστής Φωτάκης, με ανεπανάληπτες εκτελέσεις, τις οποίες αξιοποιούσαν ανάλογα και οι ακούραστοι τραγουδιστάδες. Για τον Κωστή Φωτάκη, τί να πω και τί να γράψω ; Χρειάζεται ειδική λεπτομερή ανάλυση, τόσο της δεξιοτεχίας του όσο και του χαραχτήρα του, για τον οποίο και οι παλιότεροι αλλά και οι νεότεροι τρέφουν ιδιαίτερα αισθήματα αναγνώρισης και βαθιάς εκτίμησης.
Μα και σε πολλές άλλες μερακλίδικες παρέες συμμετείχα στις Μέλαμπες με τους : Μιχάλη και Μανώλη Μαργαρίτη (λύρα)-Αντώνη Λυραντζάκη (λύρα)-Βαγγέλη Σπυριδάκη (λύρα)-Γιώργη Σπυριδάκη (λύρα)-Σήφη Τσουρδαλάκη (λύρα)-Νικολή (Φλυτζάνης) και Κωστή Κυριακάκη (λαγούτα)-Πολύδωρο Καράλη (Μπρόκος)-Πέτρο Καράλη-Γιάννη Βεργαδή-Μιχάλη Βεργαδή (κουρέας)-Σπύρο Μαρκάκη-Νίκο Ψιλάκη-Ευθύμιο Μιχελακάκη-Γιώργη Περογιαννάκη-Ηλία Περάκη-Γιώργη Περάκη-Μανώλη Τσουρδαλάκη (Αλεξομανώλης)-Αντώνη Γερμανάκη-Γιάννη Μπαγιαρτάκη (Κωνσταντινάκι)-Μανώλη Τρουλλινό-Αντώνη Καράλη-Μιχάλη Ψιλάκη-Γιώργη Περικλάκη-Γιάννη και Γιώργη Σπυριδάκη-Καλέργο Βουλγαράκη-Νίκο Μαργαρίτη-Δημήτρη και Μανώλη Δουκάκη και άλλοι νεότεροι που δεν είναι εύκολο να τους αναφέρω όλους. (Φ 5-6) Συμμετείχα επίσης επανειλημμένα και στην καθιερωμένη πλέον Μελαμπιανή καντάδα που πραγματοποιείται στην πόλη του Ρεθέμνους, με καθολική συμμετοχή, αξιοπρεπή παρουσία και αδιαμφισβήτητη επιτυχία.
Η θερμή φιλική μου σχέση με όλους τους Μελαμπιανούς και το μερακλήδικο συνταίριασμα οπωσδήποτε επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό και την προσωπική μου ζωή και έτσι από το 1975, μέχρι νά ’χομενε χρόνους, η ζωή μου είναι ταυτισμένη με τη Νίτσα Δουκάκη, με αποτέλεσμα στις παρέες μου να προστίθενται κάθε φορά συγγενικά πρόσωπα τόσο στις Μέλαμπες, αλλά και να δημιουργηθούν καινούργιες στην Αθήνα με Νίκο Φασατάκη – Κώστα Αυγουστάκη – Γιώργη Φραντζεσκάκη – Μιχάλη Μαμαλάκη – Κώστα Καράλη – Φιλοχτήτη και Μανώλη Τυροκομάκη κ.ά, για πολλά-πολλά χρόνια. (Φ 7)
Φτάνοντας στο σήμερα, θέλω να κάμω ιδιαίτερη αναφορά στην ύπαρξη μιας διαλεχτής Μελαμπιανής παρέας της Αθήνας, στην οποία έχω την τύχη και την τιμή να συμμετέχω : Κώστας Αυγουστάκης (λύρα) και Μαρία – Ηλίας Νικηφοράκης (λαγούτο) και Λίτσα – Γιάννης Δουκάκης (λύρα-λαγούτο) και Μαρία – Φιλοχτήτης Τυροκομάκης και Βάσω – Γιώργης Φραντζεσκάκης και Αγγελική – Νίκος Φασατάκης και Αγγέλα – Γιώργος Χριστοφοράκης και Λίνα – Αντώνης Παπαδομιχελάκης – Γιώργης Ζεάκης και Μαρία – Σπύρος Γκλιάτης και Βάσω – Αλέξης Τσουρδαλάκης και Μαριάννα και η αφεδιά μου με τη Νίτσα.(Φ 8-9) Σημείο αναφοράς της μονομέρησης είναι κυρίως οι ονομαστικές μας εορτές και όχι μόνο, τις οποίες τιμούμε δεόντως με μεζεκλίκια, τσικουδόκρασα, λυρομπάντουρα και Μελαμπιανά σκοπουλάκια. Η παρέα αυτή έχει στεριώσει στα σίγουρα και για τα καλά και πιστεύω πως θα συνεχιστεί με το ίδιο κέφι, κόντρα στις κρίσεις και τα μνημόνια. Τέθοιες παρέες είναι αναγκαίες και για το λόγο ότι, συνεχίζεται η παράδοση των Μελάμπων, η μερακλήδικη παρέα και πιστεύω το σωστό τραγούδι. Προσπαθούμε να ακολουθούμε τα βήματα των παλιότερων με πρεπειά, σοβαρότητα και αλληλοεκτίμηση. Πιστεύω πως και οι νεότεροι πρέπει να συνεχίσουν σ’ αυτά τα χνάρια της Μελαμπιανής παράδοσης, που είναι μοναδική και ιδιαίτερη, γεγονός που για άλλους είναι εντελώς άγνωστη.
Τούτα τα λόγια, ας αποτελέσουν και ένα ευλαβικό μνημόσυνο, για όλους τους Μελαμπιανούς μερακλήδες, που έχουν φύγει από τη ζωή.
Καλή συνέχεια, φίλοι, χωριανοί, συμπαρεϊστάδες.
Απρίλης 2012
1. Γιώργης και Όλγα Τρουλλινός(Πεζάκι), Αντρέας Βεργαδής, Θανάσης Σκορδαλός, Κωστής Φωτάκης, Σταύρος Φωτάκης, Δημήτρης Φουκάκης ( Τρεχαντήρι – Ρέθεμνος 1973)
2. Μελαμπιανή παρέα στην Αθήνα : Μανώλης Τυροκομάκης, Κώστας Καράλης, Γιώργης Φραντζεσκάκης, Γιώργης Ζεάκης, Κώστας Αυγουστάκης, Σταύρος Φωτάκης, Μιχάλης Μαμαλάκης, Νίκος Φασατάκης (Αθήνα 1993)
3.
