«Ο δρόμος της αρετής είναι δύσβατος. Δεν φτάνεις αλλιώς»
30/08/2014 της Πόπης Παπαδάκη
Η κυρία Πελαγία Χατζιδάκη, είναι μια γυναίκα 55 ετών. Εργαζόμενη, μητέρα και γιαγιά. Γεννημένη στις Μέλαμπες, παντρεύτηκε μικρή, ενώ πήγαινε στην Ε’ Γυμνασίου, ο έρωτας νίκησε τις σπουδές με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει τις σχολικές αίθουσες, να «μετοικίσει» με τον Ρεθεμνιώτη σύζυγό της στις Μοίρες Ηρακλείου και ν’ αφοσιωθεί στον γάμο της.
Πολύ νωρίς μετάνιωσε όχι για την απόφασή της να παντρευτεί, αλλά για την απόφασή της να παρατήσει το σχολείο. Γρήγορα όμως ήρθαν τα παιδιά, η φροντίδα τους, οι υποχρεώσεις της στο σπίτι και κείνη περίμενε την κατάλληλη στιγμή για να πάει ξανά στο σχολείο. Το όνειρό της να σπουδάσει το είχε σε μια γωνιά του μυαλού της και δεν το είχε αποκαλύψει σε κανέναν.
Απέκτησε τέσσερις κόρες, την Μαρία, την Βασιλική, την Ευαγγελία και την Μιράντα. Χρόνος για σχολείο δεν έμενε στην ίδια, αφού προτεραιότητές της παρέμεναν τα παιδιά και η καθημερινή τους φροντίδα. Ύστερα, μεγαλώνοντας το διάβασμά τους, η παρακολούθησή τους να γίνουν σωστοί άνθρωποι, να τους δώσει αρχές και αξίες, να τους δώσει γερές βάσεις για τη ζωή τους. Τα τέσσερα κορίτσια μεγάλωσαν, άρχισαν να σπουδάζουν, ο σύζυγος «έφυγε» κι η κ. Πελαγία επωμίστηκε όλο το βάρος της οικογένειας. Το όνειρο των δικών της σπουδών, δεν έσβηνε όμως. Συνέχισε να περιμένει τον κατάλληλο χρόνο για να το υλοποιήσει. Οι σπουδές των τριών κοριτσιών από τα τέσσερα τελείωσαν, κι όταν πέρασε στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών και η μικρή, η Μιράντα (τεταρτοετής φοιτήτρια σήμερα), κι έφυγε στην Αθήνα, η κ. Πελαγία έκρινε πως ήρθε η δική της στιγμή. Η στιγμή να επιστρέψει στα θρανία κι ας ήταν τότε 53 ετών. Οι κόρες της, όταν τους το ανακοίνωσε καταχάρηκαν. Εξ άλλου, όπως μας λέει, όταν τις διάβαζε εκείνες καταλάβαιναν πως η μητέρα τους είχε μια ιδιαίτερη κλίση στα βιβλία, στη γνώση και συχνά την ρωτούσαν γιατί δεν σπούδασε. Την απάντηση τους την φύλαγε για έκπληξη…
Έτσι, βρέθηκε ξανά σε σχολική αίθουσα πριν δυο χρόνια. Στο Εσπερινό Γενικό Λύκειο Ρεθύμνου. Γιατί η γνώση δεν έχει ηλικία, γιατί αρκεί να θέλει κάποιος κάτι πολύ, γιατί η προσφορά πραγμάτων που επιθυμούμε στον εαυτό μας, είναι σπουδαία υπόθεση.
Η συνέντευξη με την μητέρα, την γιαγιά, την εργαζόμενη γυναίκα, Πελαγία Χατζιδάκη, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλους. Για τα νέα παιδιά που από επιπολαιότητα ίσως εγκαταλείπουν το σχολείο, για τους μεγαλύτερους σε ηλικία που οφείλουν στον εαυτό τους να είναι μαχητές στη ζωή και να μην εγκαταλείπουν τις προσπάθειές τους όσες δυσκολίες κι αν συναντήσουν. Μια εξομολόγηση από ψυχής, της 55χρονης γυναίκας, που δεν επεδίωξε να συνεχίσει τις σπουδές της για να αποκατασταθεί επαγγελματικά, αλλά για να νοιώσει η ίδια πλήρης, να νοιώσει καλά μέσα της.
«Σ’ αυτήν την ηλικία, δεν περιμένει κανείς την επαγγελματική αποκατάσταση. Το έκανα για μένα. Για να νοιώσω καλά εγώ. Φυσικά αν μου δοθεί κάποια στιγμή η ευκαιρία να διδάξω, πιστεύω ότι θα το κάνω σωστά γιατί μ’ αρέσει, γιατί θέλω να προσφέρω…», επισημαίνει.
Περιμένατε ότι θα πετύχετε την εισαγωγή σας στο Πανεπιστήμιο;
Ναι, το περίμενα. Θα ήμουνα ακόμα καλύτερη στη βαθμολογία αν την περίοδο των εξετάσεων δεν είχα πάρα πολύ φόρτο, πολλές οικογενειακές υποχρεώσεις. Όπως είχα και όλα τα χρόνια. Ήμουν ψυχή και σώμα κουρασμένη. Όμως παρέμεινα δυνατή, προσπάθησα. Δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς μόνο από τους άλλους. Εάν δεν προσπαθήσει ο ίδιος, τι να κάνουν οι υπόλοιποι γι’ αυτόν;
Πετύχατε σε μια πολύ καλή Σχολή, τη Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Ρεθύμνου; Αυτήν είχατε επιλέξει;
Ήταν η δεύτερη επιλογή μου. Η πρώτη ήταν η ψυχολογία. Την ψυχολογία σαν ιδέα την ήθελα από χρόνια. Ίσως επειδή είμαι και άνθρωπος που έχει περάσει διάφορα και γι’ αυτό να την σκεφτόμουν. Πιο πολύ το έβλεπα για να βοηθήσω άλλο κόσμο. Όμως τα μαθήματα που είχα δει και στο ίντερνετ δεν ήταν τα μαθήματα που με ακουμπούσανε.
Όσο για τη Φιλοσοφική, την επέλεξα γιατί πάντα μου άρεσαν αυτά τα μαθήματα. Πάντα ήθελα να μάθω τις φιλοσοφίες των μεγάλων ανθρώπων. Και θεωρώ πως δεν μπορεί να ταξιδεύει κανείς σε τούτη τη ζωή χωρίς φιλοσοφία.
Διαβάζατε πολύ την περίοδο των εξετάσεων;
Όχι, αντίθετα. Δεν διάβαζα όσο θα έπρεπε. Τις μέρες που έδινα πανελλήνιες είχα τον πατέρα μου εγχειρισμένο στο Πανεπιστημιακό και κάθε μέρα πηγαινοερχόμουν για να γράφω εξετάσεις. Αλλά είπα μέσα μου πως όπως και να είναι τα πράγματα, δεν θα κάνω πίσω. Παράλληλα με το σχολείο δούλευα, είχα τα εγγονάκια μου πολλές φορές. Ξέκλεβα όμως χρόνο και διάβαζα όσο μπορούσα.
Πως χαρακτηρίζετε την εξέλιξη αυτή, την είδηση ότι πλέον είστε φοιτήτρια;
Είναι μια από τις σημαντικές στιγμές στη ζωή μου. Και για τα παιδιά μου, μπορώ να πω ακόμα περισσότερο. Είμαι πολύ ευχαριστημένη. Η μέρα αυτή με αλάφρωσε πάρα πολύ παρ’ όλο που έχω πολλές έγνοιες. Θεωρώ ότι ο άνθρωπος μέχρι να υπάρχει, πρέπει να ψάχνει τρόπους δημιουργικούς για να περνά το χρόνο του. Ν’ αναζητά πράγματα με ουσία, όπως θεωρώ ότι είναι η γνώση.
Πως αποφασίσατε να επιστρέψετε στα θρανία στα 50 σας χρόνια;
Ήταν όνειρο ζωής να σπουδάσω. Μια επιπολαιότητα στην εφηβεία μου με οδήγησε να παρατήσω το σχολείο. Κι ύστερα οι συγκυρίες, η μια μετά την άλλη… Φεύγει κανείς απ’ το σχολείο και μετά είναι δύσκολο να ξαναεπιστρέψει από τις υποχρεώσεις που δημιουργούνται στη ζωή του.
Πήγαινα στην Β’ σημερινή Λυκείου και την άφησα στην μέση γιατί παντρεύτηκα. Δεν πήγα να δώσω ούτε τα μαθήματα. Το μετάνιωσα πολύ νωρίς αλλά γρήγορα απόκτησα καινούργιες υποχρεώσεις. Απέκτησα σε 14 μήνες τα δυο πρώτα μου παιδιά. Μετά ήλθαν άλλα δύο. Δεν υπήρχε τότε εσπερινό σχολείο και στο πρωινό ήταν πολύ δύσκολο για μένα, αφού είχα τα παιδιά.
Είχα σκεφτεί πολλές φορές να πήγαινα μαζί με τα παιδιά μου, αλλά ύστερα θεωρούσα ότι κάτι άλλο θα άφηνα στην άκρη και μπορεί να μην είχα το δικαίωμα αυτό. Τα παιδιά δεν φταίγανε να κυνηγούσα εγώ το όνειρό μου και να μην αφοσιωνόμουν σε αυτά. Έτσι, είχα μέσα μου αποφασίσει πως μόλις τελειώσει το Λύκειο η μικρή μου κόρη και δώσει εξετάσεις, θα επιστρέψω εγώ στο σχολείο. Και περίμενα…
Προτεραιότητα λοιπόν στα παιδιά αλλά και στα εγγόνια μετά;
Ναι, περίμενα την Μιράντα να τελειώσει το Λύκειο. Μετά όμως έμεινε έγκυος η πρώτη μου κόρη και σκέφτηκα ότι χρειάζεται βοήθεια, συμπαράσταση, να μην πει ότι την άφησα μόνη. Ύστερα, αντιμετώπισα κι άλλο οικογενειακό πρόβλημα. Έχασα και τον αδερφό μου. Και ξαναμένω πάλι πίσω. Αλλά περίμενα την στιγμή και πριν δυο χρόνια είπα ότι θέλω αυτό το όνειρο να το κυνηγήσω, θα πάω ξανά στο σχολείο όσο χρονών και να είμαι. Και πραγματικά γράφτηκα στο Εσπερινό Λύκειο.
Το όνειρό σας αυτό, το είχατε μοιραστεί, το είχατε αποκαλύψει στα παιδιά σας, σε κάποια φίλη, σε κάποιον συγγενή;
Όχι, σε κανέναν. Στα παιδιά μου δεν είχα αποκαλύψει ότι περιμένω να τελειώσουν αυτά το σχολείο για να αρχίσω εγώ. Δεν τους το έλεγα. Εκείνα, όσο καιρό τα διάβαζα μου λέγανε «μαμά, γιατί δεν σπούδασες; γιατί παράτησες το σχολείο;» Καταλάβαιναν ότι μπορούσα, ότι μου άρεσε. Αλλά δεν τους αποκάλυπτα τι είχα στο μυαλό μου, αν και γνώριζα πως δεν υπήρχε περίπτωση να με αποτρέψουν. Τα παιδιά μου, μεγαλώσανε με αξίες. Μπορεί να ακούγεται λίγο υπεροπτικό, αλλά γνωρίζω τι τους δίδαξα. Είναι παιδιά προοδευτικά, με ανοικτό μυαλό, χαίρονται όταν χαίρομαι και λυπούνται όταν λυπούμαι.
Κι όταν ήρθε η στιγμή και γραφτήκατε στο Εσπερινό Λύκειο και τους το ανακοινώσατε, πως αντέδρασαν τα παιδιά σας, οι συγγενείς σας, οι φίλες σας;
Τα παιδιά μου χαρήκανε πάρα πολύ. Ήταν πολύ θετικά. Είχε αδειάσει το σπίτι, είχα χάσει τον πατέρα τους, ήμουν πια μόνη και ξέρανε ότι εκτός των άλλων ήταν και μια διέξοδος για μένα το σχολείο.
Στους συγγενείς μου δεν φάνηκε παράξενο. Ο αδερφός μου ήταν επίσης θετικός, είπε και στα παιδιά πολύ καλά το έκανε. Ούτε κι ο πατέρας μου δεν παραξενεύτηκε να πει ας πούμε, τώρα θα πάς στο σχολείο;
Για τον υπόλοιπο κόσμο δεν με ενδιέφερε, δεν ζήτησα κανενός την γνώμη. Δεν ασχολούμαι με το τι λέει η κοινωνία, όπως ποτέ δεν έπαιρνα τις αποφάσεις μου με βάση τους άλλους και τι σκέφτονται εκείνοι, αλλά με βάση την δική μου συνείδηση και ψυχή. Εξ άλλου το ότι πήγαινα στο σχολείο δεν το ήξεραν και πολλοί. Αλλά όσοι το γνώριζαν, το επαινέσανε. Ένα δυο άτομα, που δεν μ’ ενδιέφερε κι η γνώμη τους, είπαν: τι θα κάνεις; Αλλά δεν με ένοιαξε, δεν το υπολόγισα καθόλου.
Να σας πω και κάτι; Εγώ δεν είμαι από τους ανθρώπους που θα μπορούσα να κάθομαι κλεισμένη, ούτε σε τέσσερις τοίχους, ούτε να βλέπω τηλεόραση ολημέρα, ούτε να πηγαίνω σε καφετέριες.
Επειδή μιλήσατε πριν για διέξοδο. Το σχολείο για σας και η σκέψη σας να σπουδάσετε κατάλαβα ότι δεν ήταν ένας τρόπος διεξόδου από την καθημερινότητα.
Σωστά. Ήταν ανάγκη εσωτερική. Πάντα αισθανόμουν ότι κάτι μου λείπει και αυτό μπορώ να το προσφέρω στον εαυτό μου. Αρκεί αυτό το κάτι να το θέλει κανείς και θα τα καταφέρει. Πάντα υπάρχει ο δρόμος της επιστροφής. Ποτέ κανείς να μην εγκαταλείπει τις προσπάθειές του, το όνειρό του. Οι σπουδές, η γνώση δεν είναι το κίνητρο μόνο για να βρει κανείς δουλειά. Αυτή είναι μια λάθος νοοτροπία. Το κάνουμε για τον εαυτό μας πρώτα από όλα. Είναι μια μεγάλη δύναμη για τον άνθρωπο οι γνώσεις.
Καθένας, πρέπει πρώτα να «ακονίζει» το μυαλό του. Δεν ωφελεί να μένουμε σε στερεότυπα, να είμαστε συντηρητικοί κυρίως σε ό,τι αφορά την γνώση. Ο έξω κόσμος δεν χρειάζεται να μας ενδιαφέρει πως βλέπει το κάθε τι. Αν συμφωνεί ή διαφωνεί μαζί μας, αν κρίνει ή επικρίνει μια δική μας απόφαση.
Εξ άλλου, πάντα με θαυμάζανε τα παιδιά μου και γι’ αυτό τον λόγο. Ότι δεν ελάμβανα υπόψη μου τι έκανε ο δίπλα αλλά τι κάνω εγώ. Ούτε συγκρίσεις έκανα ούτε έδινα αναφορές.
Αυτό είναι και ένα μήνυμά μου προς όλα τα παιδιά που εγκαταλείπουν το σχολείο, αλλά και σε ανθρώπους πιο μεγάλους που πιθανόν να μην το έχουν τελειώσει,όπως εγώ. Το επαναλαμβάνω: ποτέ δεν είναι αργά για τον δρόμο της επιστροφής.
Πιστεύω ότι αξίζει το κόπο. Εάν περάσει από το μυαλό οποιουδήποτε να ξανακαθίσει στο θρανίο, πρέπει να το κάνει οπωσδήποτε. Αδιαφορώντας για την γνώμη των άλλων. Είναι κάτι που το συνιστώ και το επαινώ. Κάθε οικογένεια πρέπει να είναι θετική και ενθαρρυντική σε αυτό.
Συμβουλεύω βέβαια τα νέα παιδιά, να μην αφήνουν το σχολείο, να μην το εγκαταλείπουν σε μια στιγμή επιπολαιότητας.
Βρεθήκατε λοιπόν ύστερα από πολλά χρόνια, ξανά σε μια σχολική αίθουσα. Τα πράγματα ήταν εύκολα;
Το πρώτο διάστημα θεωρούσα πως δεν μπορώ να αφομοιώσω τα μαθήματα. Αυτό άλλαξε όμως σιγά σιγά. Τόσο εγώ, όσο και οι άλλοι συμμαθητές μου απ’ τους οποίους ήμουν η μεγαλύτερη, σταθήκαμε πολύ τυχεροί γιατί στο Εσπερινό Γενικό Λύκειο είχαμε εξαιρετικούς καθηγητές. Μας παροτρύνανε, μας βοηθούσαν, μας στήριζαν. Δεν μας έβλεπαν σαν μαθητές κατώτερου Θεού. Είχαν πολύ όρεξη να μας προσφέρουν ό,τι και να ζητούσαμε. Μακάρι αυτά που μας δίνανε να τα μελετούσαμε περισσότερο. Και θέλω να το πω αυτό. Το Εσπερινό Λύκειο δεν είναι ένα σχολείο κατώτερο απ’ τα υπόλοιπα, δεν διαφέρει σε τίποτα. Και δίνει την ευκαιρία ζωής σε όσους το επιθυμούν. Δεν είναι τυχαίο εξ άλλου που είμαστε έξι οι υποψήφιοι και τα καταφέραμε και οι 6 να περάσουμε σε Σχολές.
Θα παρακολουθήσετε κανονικά, συστηματικά, τα μαθήματα στο Πανεπιστήμιο;
Τα μαθήματα και θα τα παρακολουθήσω και πιστεύω ότι δεν θα έχω εμπόδιο. Μέχρι τώρα είχα μεγάλο φόρτο υποχρεώσεων, τώρα σιγά-σιγά τα παιδιά μου παίρνουνε το δρόμο τους και θέλω να δώσω πράγματα στον εαυτό μου. Δεν θέλω να είμαι μόνο γιαγιά ή μόνο μαμά. Το θέλω κι αυτό, είναι όμορφο αλλά επιθυμώ να είμαι πλέον και αυτή που πραγματικά είμαι σαν προσωπικότητα.
Φοιτήτρια η ίδια, φοιτήτρια κι η τελευταία σας κόρη. Θα υπάρχει οικονομική επιβάρυνση στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Σας φοβίζει αυτό; σας προβληματίζει;
Δεν υπολόγισα ποτέ μου το οικονομικό κόστος. Βρέθηκα όλα τα χρόνια σε οικονομικά αδιέξοδα και τα κατάφερα. Είναι το τελευταίο που με απασχολεί. Πως λέμε «φοράω το φόρεμά μου»; Έτσι, φοράω το οικονομικό πρόβλημα και συνεχίζω. Αν ήμουν διαφορετικός άνθρωπος, με άλλα ζητούμενα στη ζωή μου ίσως να με φόβιζε το θέμα αυτό. Ήξερα να μάχομαι, και αυτό θα συνεχίσω να κάνω. Σπούδαζα τα παιδιά μόνη μου γιατί ο σύζυγός μου «έφυγε» πριν 13 χρόνια όταν ήταν 9,5 χρονών το τελευταίο μου παιδί, κανένα τους δεν εργαζόταν, πάλεψα σκληρά και δεν σκέφτηκα να τα παρατήσω ή να σταματήσω τις σπουδές τους επειδή δεν είχαμε χρήματα.
Στη ζωή δεν είναι για όλους τα πράγματα εύκολα. Και ο δρόμος της αρετής είναι δύσβατος. Δεν φτάνεις αλλιώς.
«Θέλω να πω ευχαριστώ στους εκπαιδευτικούς μου του Εσπερινού Γενικού Λυκείου, που έχουν την όρεξη να διδάξουν στους μαθητές τους, που δεν θεωρούν ότι αυτοί που πάνε στο εσπερινό σχολείο είναι μαθητές κατώτερου θεού, που τους ενθαρρύνουν, τους καθοδηγούνε, τους στηρίζουν όχι μόνο στα μαθήματα αλλά και για άλλα πράγματα εάν χρειαστεί».
