Ο Πρέβελης της Δυτικής Αυστραλίας

Ο Geoff Edwards Πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης το Μάη 1941. Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς πιάστηκε αιχμάλωτος, ενώ προσπαθούσε να διαφύγει προς τη Χώρα Σφακίων από όπου γινόταν η διαφυγή των Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών για τη Μέση Ανατολή.

Τον οδήγησαν στο στρατόπεδο αιχμαλώτων στο Σκινέ Κυδωνίας. Από εκεί δραπέτευσε με ένα άλλο Αυστραλό τον Bill McCarrey (Μπιλ Μακέρι).

Αφού πέρασαν τις βόρειες πλαγιές των Λευκών Ορέων προχώρησαν ανατολικά προς το Μοναστήρι του Πρέβελη.

Στη διαδρομή τους αυτή που γινόταν κυρίως τη νύχτα για να αποφεύγουν τους Γερμανούς, τρέφονταν από το ντόπιο πληθυσμό. Ψωμί τυρί και ελιές, όπως αναφέρει ο Τζέφ στο βιβλίο που έγραψε το 1989 ‘‘The road to Prevelly’’ (ο δρόμος προς τον Πρέβελη).

Στα βουνά γύρω από το μοναστήρι του Πρέβελη μέσα σε σπηλιές, ως επίσης στα γύρω χωριά, Κεραμέ, Αγαλιανού, Βάτος, Άρδαχτος, Φρατί και Δρίμισκος, κρύβονταν 200 περίπου Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί, συντηρούμενοι από το μοναστήρι και από το ντόπιο πληθυσμό.

Ηγούμενος της Ι. Μονής Πρέβελη ήταν ο Αμαριώτης Αγαθάγγελος Λαγουβάρδος, ο οποίος κυνηγημένος από τους Γερμανούς για τη δράση του διέφυγε στην Αίγυπτο. Κατετάγη στον ελληνικό στρατό με το βαθμό του λοχαγού. Δυστυχώς πέθανε στην Αλεξάνδρεια την παραμονή της επιστροφής του στην ελεύθερη πλέον Κρήτη το Νοέμβριο 1944.

Στο μοναστήρι λοιπόν του Πρέβελη κατέφυγε και ο Τζεφ Έντουαρντ (εμφανίζεται στα δεξιά της φωτογραφίας) με τον Μπιλ Μακέρι(στα αριστερά).

Από την κοντινή παραλιακή τοποθεσία ‘‘Λίμνη’’ διέφυγαν στην Αίγυπτο με το Βρετανικό υποβρύχιο ‘‘Thrasher’’ (Θράσερ) στις 28 Ιουλίου 1941 μαζί με άλλους Αυστραλούς, Άγγλους και Νεοζηλανδούς. Ήταν η πρώτη μυστική αποστολή για την Αίγυπτο. Αργότερα βεβαίως ακολούθησαν και άλλες από τα νότια παράλια της Κρήτης.

Ο Τζέφ εν αντιθέσει με άλλους, δεν ξέχασε ποτέ τη βοήθεια και την περίθαλψη που του πρόσφερε το μοναστήρι του Πρέβελη. Μετά τον πόλεμο το 1952 με τη γυναίκα του Beryl (Μπέριλ) αγόρασε 100 άκρες (περίπου 40 στρέμματα) δασώδους περιοχής στην παραλιακή τοποθεσία Margaret River στη Δυτική Αυστραλία 286 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Πέρθης.

Διάλεξε την τοποθεσία ώστε να μοιάζει με εκείνη του Πρέβελη στο Ρέθυμνο.

Εκεί άρχισαν το 1953 να κτίζουν ένα τουριστικό συγκρότημα και του έδωσαν το όνομα ‘‘Prevelly Park’’ (Πρέβελη Πάρκ). Στο μέρος αυτό κτίστηκαν και άλλα σπίτια και σήμερα είναι μια υπέροχη κωμόπολη με πολλούς από τους δρόμους να έχουν Κρητικές ονομασίες (Βάτος, Κεραμέ, Αγαλιανού, Φρατί, Μέλαμπες κ.α ).

Δεν αρκέστηκαν όμως μόνο σε αυτό. Τον Ιανουάριο 1979 άρχισαν να κτίζουν μια εκκλησία διαστάσεων 12 Χ 6 μέτρων και την αφιέρωσαν στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο. Είναι ο Άγιος που τιμάται και στο μοναστήρι του Πρέβελη στο Ρέθυμνο. Την εκκλησία αυτή δώρισε στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Αυστραλίας.

Τα θυρανοίξια έγιναν στις 4 Ιανουαρίου 1979 από τον Αρχιεπίσκοπο Αυστραλίας κ. Στυλιανό (Χαρκιανάκη – από το Ρέθυμνο), τον Επίσκοπο Δέρβης κ. Ιεζεκιήλ και με την παρουσία πάνω των 800 ατόμων Ελλήνων και Αυστραλών.

Η εκκλησία αυτή έκτοτε συντηρείται από την Ελληνική Κοινότητα της Πέρθης.

Μια μαρμάρινη πλάκα εντοιχισμένη λέει τα ακόλουθα:

‘‘Αυτό το συμβολικό ελληνικό ορθόδοξο εξωκκλήσι δόθηκε στους Έλληνες από τον Τζεφ και την Μπέριλ Έντουαρντ, που δημιούργησαν το παραπλεύρως χωριό και το ονόμασαν Πρέβελη σαν μικρή ένδειξη ευγνωμοσύνης στο Μοναστήρι του Πρέβελη και των γύρω χωριών της Κρήτης.

Εκεί μετά τη Μάχη της Κρήτης 1941 ο ιδρυτής και εκατοντάδες Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες περιθάλφθηκαν, κρύφτηκαν και τους βοήθησαν να διαφύγουν στον ελεύθερο κόσμο.

Ας σταματήσομε εδώ και ας θυμηθούμε με ευγνωμοσύνη, το θάρρος των Ελλήνων που πολέμησαν και πέθαναν για την ελευθερία του τόπου τους και του δικού μας’’.

Μερικές μέρες αργότερα ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ. Στυλιανός τίμησε τον Τζεφ Έντουαρντ και τη γυναίκα του με το χρυσό Σταυρό του Αγίου Ανδρέα εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Αθηναγόρα.

Με τον Τζεφ ο τότε Σύλλογος Ρεθεμνιωτών το ΑΡΚΑΔΙ (σήμερα αποτελεί μέρος της Παγκρήτιας Ένωσης) είχε τακτική επικοινωνία  και ήλθε στη Μελβούρνη το Νοέμβριο 1986 και γνωριστήκαμε και προσωπικά.

Ήταν επίσης ο χρηματοδότης μιας βρύσης στο Μοναστήρι του Πρέβελη όπως φαίνεται στη διπλανή φωτογραφία.

Πέθανε στις 11 Απριλίου 2000 σε ηλικία 88 ετών και η σύζυγος του μερικά χρόνια αργότερα.

Ο δεσμός όμως των Κρητών με την κόρη του Marilyn Edwards  συνεχίζεται.

Οι Κρητικοί της Αυστραλίας και Ν. Ζηλανδίας έκαναν το φετινό τετραήμερο συνέδριο τους στην Πέρθη και φυσικά επισκέφτηκαν το χωριό αυτό και λειτούργησαν στην εκκλησία που ο Τζεφ έκτισε  και που συμβολίζει την παντοτινή φιλία μεταξύ των δύο λαών Αυστραλών και Ελλήνων.

Σωκράτης Τσουρδαλάκης

Δείτε μερικές φωτογραφίες από την περιοχή “Prevelly Park” στην Αυστραλία	Αναμνηστκές φωτογραφίες των Κρητικών στο “Prevelly Park” φέτο στο συνέδριο των Κρητών Αυστραλίας